ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈ မႅင်းဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ (HIV) တၢင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇ (AIDS)

ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် …

ယူႇတီႈၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းသေ ၼွၵ်ႈလိူဝ် “တၢင်းပဵၼ်တိတ်းၸပ်း” ယဝ်ႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈမႅင်း
“ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) /တၢင်းပဵၼ် “ဢဵတ်ႇ” (AIDS) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈႁူႉဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

“ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ် “မႅင်းၿၢႆးရၢတ်ႉ” (Virus) သႅၼ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉမႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁႅင်းၸင်ႈၶၢမ်ႇတူဝ်ၶိင်း တူၵ်းယွမ်းသေ ပဵၼ်မႃး “ပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈ” (လၵ်ႉၶၼႃႇ) တၢင်းပဵၼ် ယူႇယဝ်ႉ။
ၼၼ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ တၢင်းပဵၼ် “ဢဵတ်ႇ” (AIDS) ၼႆယဝ်ႉ။

လၢႆးတၢင်းဢၼ် မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းၼၼ်ႉတႄႉ …

• ႁွမ်းသွင်ၵၼ်တင်း ၵူၼ်းမီးမႅင်းတၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉႁဵတ်းႁႂ်ႈတိတ်းၸပ်းၼမ်သုတ်းယူႇယဝ်ႉ။
• ပေႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းၶိူင်ႈၶူဝ်းၶွင်လႅမ်ၶူမ်းဢၼ်ၸၢင်ႈၸီးတႅင်းမၢတ်ႇတိူဝ်ႉၽိဝ်ၼင်မိူၼ်ၼင်ႇ (ၶဵမ်သမ်းယႃႈယႃ၊ ၶဵမ်သမ်းလၢႆး၊ မိတ်ႈထႃ)ၸိူဝ်းၼၼ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းယူႇယဝ်ႉ။
• ပေႃးဢဝ်လိူတ်ႈ ၵူၼ်းမီးမႅင်းတၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ မႃးထႅမ်သႂ်ႇမႅၼ်ႈၵေႃႈၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းယူႇယဝ်ႉ။
• လုၵ်ႉတီႈၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ ဢၼ်မီးမႅင်းတၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉသေ တိတ်းၸပ်းၸူးတီႈ လုၵ်ႈၼႂ်းတွင်ႉ။

ၵမ်းၼႆႉ … ႁူႉထိုင်လၢႆးတၢင်း မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)တိတ်းၸပ်းယဝ်ႉသေ လၢႆးတၢင်းဢၼ်မႅင်း
“ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ဢမ်ႇၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းလႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီႁူႉထိုင်ပႃးယူႇယဝ်ႉ။

လၢႆးတၢင်းဢၼ် မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ဢမ်ႇၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းၼၼ်ႉတႄႉ …
ၵပ်းသိုပ်ႇႁဵတ်းၵေႃႉၵၼ်တင်း ၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း
တိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်လႆႈ …

• ၵိၼ်ၶဝ်ႈ၊ ၼမ်ႉ၊ တၢင်းၵိၼ် ႁူမ်ႈမူႇၵၼ်တင်းၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။
• ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်းၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။
• ၵွတ်ႇ၊ ၸုပ်ႇၼူမ် ၵၼ်တင်းၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။
• လဵၼ်ႈၵေႃႉလႄႈလုၺ်းၼမ်ႉၸွမ်းၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။
• ၸႂ်ႉတိုဝ်းထၢင်/ႁွင်ႈၽၢႆႈ/ႁွင်ႈၼမ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။
• တူဝ်သတ်းမႅင်း မိူၼ်ၼင်ႇ (ယုင်း၊ ႁိၼ်ႉ) ၸီႈၶူပ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတိတ်းၸပ်း မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။

ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…

ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၸိုင် ႁူႉထိုင်လွင်ႈလၢႆးတၢင်း မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) တိတ်းဢမ်ႇတိတ်းၸပ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈႁႃႉ ၊
ၼင်ႇႁိုဝ် မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) တေဢမ်ႇတိတ်းၸပ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈလႆႈယူႇယဝ်ႉ။

•  ဝႄႈယၢၼ်လွင်ႈလႄႇမူၼ်ႈသိူဝ်းၸွမ်းလွင်ႈႁွမ်းသွင် (ဢႅဝ်ႇလႄႇၼႂ်းလပ်းသိင်ႇ) ႁႂ်ႈလႆႈလႄႈ။လူဝ်ႇလႆႈမီးသတ်ႉၸႃႇ   ၼိူဝ်ၸူႉႁၵ်ႉလႄႈၵေႃႉၵူႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇယဝ်ႉ။
• ပေႃးဝႃႈဢမ်ႇဝႄႈလႆႈၸိုင် ၸႂ်ႉတိုဝ်းထူင်ယၢင်ႁႂ်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းလွၵ်းလၢႆးမၼ်းလီလီလႄႈ။
• ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉတိုဝ်းၶိူင်ႈၶူဝ်းၶွင်လႅမ်ၶူမ်း ဢၼ်ၸၢင်ႈၸီးတႅင်းမၢတ်ႇတိူဝ်ႉၽိဝ်ၼင် မိူၼ်ၼင်ႇ
  (ၶဵမ်သမ်းယႃႈယႃ၊ ၶဵမ်သမ်းလၢႆး၊ မိတ်ႈထႃ၊ ၼႅပ်ႇၵႅတ်းၼဵပ်ႉတိၼ်/မိုဝ်း၊ မႆႉသီၶဵဝ်ႈ၊ မႆႉသေႇၶဵဝ်ႈ)
  ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်။
• ပေႃးဝႃႈတေလႆႈထႅမ်လိူတ်ႈၼႆၸိုင် လိူတ်ႈၼၼ်ႉမီးဢမ်ႇမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၼႆၼၼ်ႉ
  တိုၼ်းလူဝ်ႇလႆႈၵူတ်ႇၸႅတ်ႈထတ်းတူၺ်းလီလီယူႇယဝ်ႉ။ တႃႇတေလႆႈလိူတ်ႈဢၼ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ မူတ်းသႂ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႉလူႇလိူတ်ႈၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီယိုၼ်ယၼ်လႆႈဝႃႈလိူတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (တိုၼ်း) ဢမ်ႇပႃး
  မႅင်းတၢင်းပဵၼ်ယဝ်ႉၼႆၵွၼ်ႇ ၸင်ႇထုၵ်ႇလီလူႇတၢၼ်းပၼ်ပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။

မီးဢမ်ႇမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၵွမ်ႉၵူၺ်းဢဝ်သၢႆတႃတူၺ်းၵူၺ်းတႄႉ ဢမ်ႇႁူႉလႆႈလူး။ မီးလၢႆးၵူတ်ႇၸႅတ်ႈထတ်းလိူတ်ႈလၢႆးလဵဝ်ၵူၺ်း ဢၼ်တေၸၢင်ႈႁူႉလႆႈ။တႃႇတေၵူတ်ႇၸႅတ်ႈထတ်းလိူတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီႁပ်ႉဢဝ်လွင်ႈ “လဝ်ႇၸႂ်” (ပၼ်ႁႅင်းၸႂ်) ယဝ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇထုၵ်ႇလီၵူတ်ႇၸႅတ်ႈထတ်း။                                                    ဢၼ်ၼၼ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ (HIV Counselling and Testing – HCT) ၼႆယဝ်ႉ။

•  ပေႃးႁဵတ်းသၢင်ႈပၼ်ၸိူင်ႉၼႆၸိုင် မီးဢမ်ႇမီးမႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေ
  ႁူႉလႆႈၸဝ်ႉၸဝ်ႉၸဵဝ်းၸဵဝ်းယူႇယဝ်ႉ။ လိူတ်ႈၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇမူတ်းသႂ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ ၵႅတ်ႇၶႄဢႃႇယူႉၵူၼ်း
  ၸိူဝ်းလူဝ်ႇလိူတ်ႈၽွင်းယၢမ်းငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉၼၼ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၵူပ်ႉၵူႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်း
  ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈသိုပ်ႇတိတ်းၸပ်းတေႃႇၵေႃႉၵူႈႁဝ်းလႄႈလုၵ်ႈလၢင်းႁဝ်းပႃး။
•  သင်ဝႃႈမီးမႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၵူဝ်၊ ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈမႆႈၸႂ်၊
  ဢမ်ႇလူဝ်ႇပၼ်သုမ်းယွမ်းၵၢၼ်ႉၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်း။ ၵွပ်ႈသင်ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် တႃႇဢမ်ႇႁႂ်ႈမႅင်းတၢင်းပဵၼ်သိုပ်ႇၽႄႈတိူၼ်းလၢမ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမီးဝႆႉ
  ယႃႈယႃၵုမ်းထိင်း မႅင်းတၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (ART/ARV) ၼႆယဝ်ႉ။
• ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ်တင်း မေႃယႃၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ်သေ
  ၵိၼ်ပၼ်ယႃႈယႃၽဵၼ်ႈၽဵၼ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇမေႃယႃၶဝ်သင်ႇပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈယူႇလႆႈမိူၼ်ၼင်ႇၵူၼ်းတင်းၼမ် တေႃႇသုတ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်သေ
  ၸႂ်ႉတိုဝ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်း ႁႂ်ႈပေႃးမီးၵႃႈၶၼ်ၵႂႃႇလႆႈယူႇယဝ်ႉ။

ၼင်ႇႁိုဝ်ၸိူဝ်းႁဝ်းလႄႈသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇဢၼ်တေမႃးၽၢႆႇလင် ပေႃးတေၵၢင်းယၢၼ် မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၼၼ်ႉ ပုၼ်ႈၽွၼ်းမီးၼိူဝ်မႃႇႁဝ်းၵူႈၵေႃႉသေ တီႈၼိူဝ်ၵေႃႉဢၼ်တိတ်းၸပ်းဝႆႉမႅင်းတၢင်းပဵၼ်
ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တႃႇတေဢမ်ႇၸႅၵ်ႇၽႄသေၵပ်းသိုပ်ႇၶဝ််ၼၼ်ႉ လမ်ႇလွင်ႈတေႉတေႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပိုၼ်ႉႁူႉပၢႆးႁၼ်ဢၼ်ႁဝ်းႁူႉဝႆႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄပၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈႁဝ်းၶဝ်ၼႆ
ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။

ႁဝ်းမႃးဢွၼ်ၵၼ်ၶိုၼ်းသိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းထႅင်ႈ လွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁုၵ်းႁၢႆႉ
ဢၼ်ၽႄႈလၢမ်းဝႆႉယူႇ ၼႂ်းၵႄႈတူင်ႇဝူင်းႁၢတ်ႈႁၢႆးမၢဝ်ႇသၢဝ်ႁဝ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ ထႅင်ႈၼေႃႈ …