လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၽွင်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ

ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…
ပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၢႆထိုင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼုမ်ႇဢၼ်မီးဢႃႇယူႉ ၼႂ်းၵႄႈ (10) ၶူပ်ႇ
တေႃႇထိုင် (19) ပီ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၽွင်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉၼၼ်ႉ တူဝ်ၶိင််းႁဝ်းၼႆႉ လိူဝ်သေပၢႆးတူဝ်ယဝ်ႉ ပၢႆးၸႂ်ႁဝ်းၵေႃႈ မီးလွင်ႈ
ႁုၼ်ႈမုၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၼႆၼၼ်ႉ လႅပ်ႈတေဢွၼ်ၵၼ်ၾၢင်ႉမႅၼ်ႈယူႇ။
လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးတီႈ
ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ၸွမ်းလူၺ်ႈၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ် (သၽႃႇဝ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပၢႆးတူဝ်ဢွၼ်တၢင်း
ၵွၼ်ႇၼေႃႈ…

ပေႃးပဵၼ်ၽူႈၸၢႆးၸိုင်…

• တူဝ်ၶိင်းတေႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇမႃး၊
  မၢၵ်ႇႁႅင်းၼႃႈဢူၵ်းလႄႈလုပ်ႇၵပ်းလုပ်ႇတေႃႇ
  တေၶိူင်ႇၶမ်ႉၵႅၼ်ႇၶႅင်ယႂ်ႇမႃး။
• ၶေႃးႁွႆတေယႂ်ႇမႃး လႄႈ
  သဵင်လၢတ်ႈၵေႃႈ တေတိူဝ်းယႂ်ႇ (လင်ၵွင်ႈ) မႃးၸွမ်း။
• ၶိူင်ႈၽႄႈတိူၼ်းၸိူဝ်ႉၽၼ်းလႄႈၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ
  တေႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇမႃး။
• ၼူတ်ႇတေဢွၵ်ႇမႃး၊ ၵႅမ်ႈ၊ ၵၢင်း၊ ၵိင်ႇႁေႉ၊
  ၶႃဢွၼ်ႇ (မၢၵ်ႇၵၢဝ်ႈဢွၼ်ႇ) လႄႈ ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ
  ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေမီးၶူၼ်မွႆဢွၵ်ႇမႃး။
• တေမီးၼမ်ႉၸိူဝ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃးတီႈ ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ။
• ၼႃႈတေ “ဢွၵ်ႇမၼ်း” (လိူမ်ႈ) လႄႈ
  တေမီးသိဝ် ဢွၵ်ႇမႃးၸွမ်းဝႂ်ၼႃႈ။

ပေႃးပဵၼ်ၽူႈယိင်းၸိုင်…

• တူဝ်ၶိင်းတေႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇမႃး။
• ၼႃႈဢူၵ်းတေယႂ်ႇမႃး၊
  ၵုမ်ႇၵူၼ်ႈၵေႃႈ တေတိုင်ႇယႂ်ႇမႃးလႄႈ
  တေႁဵတ်းႁႂ်ႈဢႅဝ်ၶႅဝ်ႉမႃး။
• သဵင်လၢတ်ႈတေၸိုၼ်ႈသႂ်မႃး။
• ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ တေႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇမႃး။
• ၵိင်ႇႁေႉ လႄႈ ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ
  တေမီးၶူၼ်မွႆဢွၵ်ႇမႃး။
• လိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်တေတူၵ်းမႃး။

ပေႃးႁုပ်ႈတူၺ်းတီႈၵႅပ်ႈမၼ်းၸိုင် ၽူႈၸၢႆးတေၶဝ်ႈၼႂ်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ မိူဝ်ႈၽွင်းဢႃႇယူႉ (10) ၶူပ်ႇ တေႃႇထိုင် (13) ၶူပ်ႇသေ
ၵမ်ႈၼမ်တႄႉတေပဵၼ်မွၵ်ႈ (13) ၶူပ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ၽူႈယိင်းသမ်ႉတေၶဝ်ႈၼႂ်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ မိူဝ်ႈၽွင်းဢႃႇယူႉ (9) ၶူပ်ႇ တေႃႇထိုင် (12) ၶူပ်ႇသေ ၵမ်ႈၼမ်တႄႉတေပဵၼ်မွၵ်ႈ (11) ၶူပ်ႇယူႇယဝ်ႉ။

ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးသိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပၢႆးၸႂ် ထႅင်ႈၼေႃႈ…

ပေႃးပဵၼ်ၽူႈၸၢႆးၸိုင်ႉႉ 

• ၶႂ်ႈယူႇလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း။
• မေႃထၢင်ႇယႂ်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇမႃး။
• ၶႂ်ႈႁဵတ်းၶႂ်ႈၸၢမ်းတူၺ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ။

ပေႃးပဵၼ်ၽူႈယိင်းၸိုင်ႉႉ

• ၶဝ်ႈၸႂ်/သူၼ်ၸႂ် လွင်ႈတၢင်းႁၢင်ႈလီမႃး။
• ၶဝ်ႈၸႂ်/သူၼ်ၸႂ် ၼိူဝ်ၽူႈၸၢႆးမႃး။
• ၶႂ်ႈမီးၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်ထၢင်ႇၸႅင်ႈ။

 

ဢိင်ၼိူဝ် ပၢႆးတူဝ်၊ ပၢႆးၸႂ်လႅၵ်ႈလၢႆႈသေ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းလွင်ႈသၢင်ႈၵေႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆးပႃးယူႇယဝ်ႉ။

ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်းႉႉ

• မေႃပႃးၸႂ်ပႃးၶေႃးသေႁဵတ်းသၢင်ႈ။
• ႁၼ်သင်ၵေႃႈ မေႃယိူင်ႈသေႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်း။
• ၶႂ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း။
• ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈႁွမ်းသွင်ၵေႃႈ ၶႂ်ႈၸၢမ်းတူၺ်းမႃး။

မိူၼ်ၼင်ႇမိူဝ်ႈႁူပ်ႉထူပ်းဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈၼႆ မေႃလၢတ်ႈထိုင်လွင်ႈႁွမ်းသွင်ၼၼ်ႉ၊ ၽွင်းယူႇၵေႃႉ
လဵဝ်ၵူၺ်းၼၼ်ႉ မေႃဝူၼ်ႉထိုင်လွင်ႈႁွမ်းသွင်မႃးယူႇယဝ်ႉ။

ပၢၼ်တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈမေႃႁႃတူၺ်း ငဝ်းတူင်ႉလႂ်၊ ၵႃႇတုၼ်းၼႄႁၢင်ႈလႂ်၊ ၶႅပ်းႁၢင်ႈလႂ်၊ ပပ်ႉလိၵ်ႈလႂ်၊ ဢၼ်မေႃႁူၺ်းသူၼ်းၸႂ်ႁွမ်းသွင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႁွမ်းသွင် (ၵႃႇမ) မေႃလုၵ်ႉႁိုၼ်ႇမႃးသေ ၸၢင်ႈ
မေႃၸၢမ်းႁဵတ်းတေႉလႄႈ ၵႆႉၸၢင်ႈထူပ်းၺႃးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၸႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တိုၼ်းတေလႆႈႁွမ်းသွင်ယဝ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇယဵၼ်ႁၢႆလႆႈ၊ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလွၵ်းလၢႆးတၢင်ႇဢၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵႄႈလိတ်ႈယႃလႆႈယူႇၼႆ လူဝ်ႇလႆႈႁူႉထိုင်ပႃးယူႇယဝ်ႉ။

လွင်ႈၸွႆႈၶိုၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇသေ ၵႄႈလိတ်ႈယူတ်းယႃပႅတ်ႈ ၵၢင်ၸႂ်ဢၼ်ၶႂ်ႈႁွမ်းသွင်

လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈဢၼ်ၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ်ၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ် (သၽႃႇဝ) သႅၼ်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢဝ်ၸႂ်တိတ်းၸႂ်ၸပ်း လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸွႆႈတူဝ်ၵဝ်ႇ တႃႇၵႄႈလိတ်ႈယူတ်းယႃပႅတ်ႈ ၵၢင်ၸႂ်
ဢၼ်ၶႂ်ႈႁွမ်းသွင်ၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းလူၼ်ႉလူၼ်ႉလိူဝ်လိူဝ်တႄႉ ထုၵ်ႇလီဝႄႈယူႇယဝ်ႉ။

ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…

ၵမ်းၼႆႉ သႅင်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉ မီးဢီႈသင်လႅၵ်ႈလၢႆႈၽွင်းၼႆ ႁူႉထိုင်ယဝ်ႉၼေႃႈ။ၸွမ်းလူၺ်ႈလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်း ၼၼ်ႉသေ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵူႈဢၼ်ဢၼ်ၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇပဵၼ်ၽေးၶဵၼ်တီႈၼိူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈသင်၊ တီႈၼိူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈသင်၊ တီႈၼိူဝ်ၵူၼ်းၸမ်ၸိမ်ႁိမ်းႁွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈသင် ထုၵ်ႇလီလႆႈၶတ်းၸႂ်ၵႃႇယူႇယဝ်ႉ။

ၼႂ်းလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈဢၼ်ပွတ်းတွၼ်ႈၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ႁဵတ်းႁိုဝ်ႁုၼ်ႈမုၼ်းမႃးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းမႃးဢွၼ်ၵၼ်သိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းၼေႃႈ…